ഡിജിറ്റല് സാങ്കേതികവിദ്യയുടെ അതിവേഗ വളര്ച്ച സൃഷ്ടിച്ച ആധുനിക തൊഴില് ലോകത്തെ ഏറ്റവും വലിയ പ്രവണതയാണ് 'ഗിഗ് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥ' (Gig Economy). ഒരു നിശ്ചിത ജോലി, ഒരു നിശ്ചിത സമയത്തേക്ക് മാത്രം, ഒരു കരാറിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തില് തൊഴിലാളികളെ ജോലിക്കെടുക്കുന്ന രീതിയാണിത്.
ഇന്ന് നമ്മുടെ ദൈനംദിന ജീവിതത്തിന്റെ അവിഭാജ്യ ഘടകമായി മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഊബര്, ഓല പോലുള്ള ടാക്സി സര്വീസുകള്, സൊമാറ്റോ, സ്വിഗ്ഗി പോലുള്ള ഭക്ഷണ വിതരണ ആപ്പുകള്, ആമസോണ്, ഫ്ളിപ്കാര്ട്ട് തുടങ്ങിയ ഇ-കൊമേഴ്സ് പ്ലാറ്റ്ഫോമുകള് എന്നിവയെല്ലാം നിലനില്ക്കുന്നത് ഈ ഗിഗ് തൊഴിലാളികളുടെ (Gig Workers) അധ്വാനത്തിലാണ്. ആളുകള്ക്ക് അവരുടെ സൗകര്യമനുസരിച്ച് ജോലി ചെയ്യാനും അധിക വരുമാനം നേടാനും കഴിയുന്നു എന്ന ആകര്ഷണീയത ഈ മേഖലയെ ജനപ്രിയമാക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും, ഈ തിളക്കമുള്ള പുറംമോടിക്ക് പിന്നില്, കടുത്ത ചൂഷണത്തിന്റെയും സാമൂഹിക അരക്ഷിതാവസ്ഥയുടെയും ഒരു യാഥാര്ത്ഥ്യം നിലനില്ക്കുന്നുണ്ട്.
'കൂടുതല് അധ്വാനം, കൂടുതല് വരുമാനം' എന്ന മുതലാളിത്ത കെണി
ഗിഗ് തൊഴിലാളികളുടെ ചൂഷണങ്ങളെ ന്യായീകരിക്കാന് മുതലാളിത്ത ശക്തികളും തൊഴിലാളി വിരുദ്ധരും പൊതുവായി ഉയര്ത്തുന്ന ഒരു വാദമുണ്ട്: 'കൂടുതല് അധ്വാനിക്കുന്നവര്ക്ക് കൂടുതല് വരുമാനം ലഭിക്കും, വേണമെങ്കില് 8 മണിക്കൂറില് ജോലി അവസാനിപ്പിച്ചു പോവാമല്ലോ.' ഈ വാദം കേള്ക്കുമ്പോള്, ഗിഗ് തൊഴിലാളി സ്വന്തം ഇഷ്ടപ്രകാരം ജോലി ചെയ്യുന്ന ഒരു സ്വയംതൊഴില് സംരംഭകനാണെന്ന് തോന്നാമെങ്കിലും, യാഥാര്ത്ഥ്യം ഇതിന് വിരുദ്ധമാണ്.
ഒരു തൊഴിലാളിയുടെ വരുമാനം നിശ്ചയിക്കുന്നത് കമ്പനിയുടെ ലാഭം വര്ദ്ധിപ്പിക്കാന് വേണ്ടി നിരന്തരം മാറ്റങ്ങള്ക്ക് വിധേയമാകുന്ന ഒരു അല്ഗോരിതമാണ്. ആകര്ഷകമായ ഇന്സെന്റീവുകള് നല്കി തൊഴിലാളികളെ ആദ്യം ആകര്ഷിക്കുകയും, തൊഴിലാളികളുടെ എണ്ണം വര്ദ്ധിക്കുന്നതിനനുസരിച്ച് ഓര്ഡറുകള്ക്ക് നല്കുന്ന നിരക്കുകള് കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്ന മുതലാളിത്ത ചൂഷണ തന്ത്രമാണ് കമ്പനികള് ഇവിടെ പ്രയോഗിക്കുന്നത്. കൂടാതെ, വാഹനത്തിന്റെ ഇന്ധനം, അറ്റകുറ്റപ്പണി, ഇന്ഷുറന്സ്, മൊബൈല് ഡാറ്റാ ചാര്ജുകള് തുടങ്ങിയ എല്ലാ പ്രവര്ത്തനച്ചെലവുകളും തൊഴിലാളി സ്വന്തമായി വഹിക്കേണ്ടിവരുമ്പോള്, കമ്പനി ഇതെല്ലാം വഴി ഉണ്ടാവുന്ന വലിയ സാമ്പത്തിക ചെലവുകളില് നിന്ന് ഒഴിവാകുന്നു.
ഒരു ഡെലിവറിക്ക് കിട്ടുന്ന കുറഞ്ഞ കൂലിയും, വര്ദ്ധിച്ചുവരുന്ന ജീവിതച്ചെലവും കാരണം, തങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാന ജീവിതച്ചെലവുകള് പോലും കണ്ടെത്താന് തൊഴിലാളിക്ക് 8 മണിക്കൂറില് കൂടുതല്, ഏകദേശം 12-14 മണിക്കൂര് വരെ, തുടര്ച്ചയായി ജോലി ചെയ്യാന് നിര്ബന്ധിതരാകുന്നു. അതായത്, 'വേണമെങ്കില് 8 മണിക്കൂറില് ജോലി അവസാനിപ്പിക്കാം' എന്ന വാദം വെറും മിഥ്യയാണ്. 8 മണിക്കൂര് ജോലി ചെയ്താല് മാന്യമായി ജീവിക്കാന് ആവശ്യമായ വരുമാനം ലഭിക്കാതെ വരുമ്പോള്, തൊഴിലാളിക്ക് അമിതമായി അധ്വാനിക്കുക എന്ന മാര്ഗ്ഗം 'തിരഞ്ഞെടുക്കേണ്ടി' വരുന്നു. 'കൂടുതല് അധ്വാനം, കൂടുതല് വരുമാനം' എന്ന സാമൂഹിക ചിന്ത, തൊഴിലാളികളെ 'അലസരും' 'കൂടുതല് അധ്വാനിക്കാന് മടിയുള്ളവരുമായി' ചിത്രീകരിച്ച്, യഥാര്ത്ഥത്തില് നടക്കുന്ന സ്ഥാപനവല്ക്കരിക്കപ്പെട്ട തൊഴിലാളി ചൂഷണത്തെ മറച്ചുപിടിക്കുവാനാണ് സഹായിക്കുന്നത്.
ഒരു കമ്പനിയില് സ്ഥിരമായി ജോലി ചെയ്യുന്ന തൊഴിലാളിക്ക് മിനിമം വേതനം, പ്രൊവിഡന്റ് ഫണ്ട്, മെഡിക്കല് ഇന്ഷുറന്സ്, വര്ഷാവര്ഷമുള്ള ശമ്പള വര്ദ്ധനവ്, സ്ഥിരമായ അവധികള് തുടങ്ങി നിരവധി ആനുകൂല്യങ്ങളും അവകാശങ്ങളും നല്കേണ്ടതുണ്ട്. എന്നാല്, ഗിഗ് മോഡലിലേക്ക് മാറുമ്പോള്, ഈ നിയമപരമായ ബാധ്യതകളെല്ലാം കമ്പനിക്ക് ഒഴിവാക്കാം
സ്ഥിരം തൊഴിലുകളുടെ തകര്ച്ചയും തൊഴില് അരക്ഷിതാവസ്ഥയുടെ വര്ദ്ധനവും
ഗിഗ് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയുടെ ഈ കുതിച്ചുചാട്ടം കേവലം പുതിയ തൊഴിലവസരങ്ങള് സൃഷ്ടിക്കുക മാത്രമല്ല, മറിച്ച് പരമ്പരാഗതമായ സ്ഥിരതൊഴിലുകളുടെ അടിത്തറ ഇളക്കി മാറ്റിക്കൊണ്ടിരിക്കുകയുമാണ്. കമ്പനികള്ക്ക് കുറഞ്ഞ ചെലവില്, സാമൂഹിക സുരക്ഷാ ബാധ്യതകളില്ലാതെ, ആവശ്യാനുസരണം തൊഴിലാളികളെ ഉപയോഗിക്കാന് കഴിയുന്ന പുതിയൊരു 'മാതൃക'യാണ് ഗിഗ് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥ. ഇത് സമൂഹത്തിലും തൊഴില് വിപണിയിലും ഗുരുതരമായ അരക്ഷിതാവസ്ഥ വര്ദ്ധിപ്പിക്കുന്നു.
ഒരു കമ്പനിയില് സ്ഥിരമായി ജോലി ചെയ്യുന്ന തൊഴിലാളിക്ക് മിനിമം വേതനം, പ്രൊവിഡന്റ് ഫണ്ട്, മെഡിക്കല് ഇന്ഷുറന്സ്, വര്ഷാവര്ഷമുള്ള ശമ്പള വര്ദ്ധനവ്, സ്ഥിരമായ അവധികള് തുടങ്ങി നിരവധി ആനുകൂല്യങ്ങളും അവകാശങ്ങളും നല്കേണ്ടതുണ്ട്. എന്നാല്, ഗിഗ് മോഡലിലേക്ക് മാറുമ്പോള്, ഈ നിയമപരമായ ബാധ്യതകളെല്ലാം കമ്പനിക്ക് ഒഴിവാക്കാം എന്നതായിരുന്നു സ്ഥിതി. സ്ഥിരം ജോലികള് ഇല്ലാതാക്കി ഗിഗ് അടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള താല്ക്കാലിക ജോലികളിലേക്ക് മാറുന്ന ഈ പ്രവണതയാണ് 'തൊഴിലിന്റെ കാഷ്വലൈസേഷന്' (Casualization of Labour) എന്നറിയപ്പെടുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, മുന്പ്, ഒരു ലോജിസ്റ്റിക്സ് കമ്പനിക്ക് സാധനങ്ങള് വിതരണം ചെയ്യാനായി നിശ്ചിത എണ്ണം ഡെലിവറി തൊഴിലാളികളെ സ്ഥിര ശമ്പളത്തില് നിയമിക്കേണ്ടിയിരുന്നു. ഇവര്ക്ക് അവധി ദിവസങ്ങളിലും, ജോലി ഇല്ലാത്ത സമയത്തും ശമ്പളം നല്കണമായിരുന്നു. എന്നാല്, ഇന്ന് ഫ്ളിപ്കാര്ട്ട്, ആമസോണ് പോലുള്ള ഭീമന് ഇ-കൊമേഴ്സ് കമ്പനികള് ചെയ്യുന്നത്, ഈ ജോലികളെ ഗിഗ് പ്ലാറ്റ്ഫോമുകള് വഴി പുറംകരാര് നല്കുകയാണ്. ആവശ്യത്തിന് ഓര്ഡറുകള് വരുമ്പോള് മാത്രം ഡെലിവറി പങ്കാളികളെ ഉപയോഗിക്കുന്നു, അല്ലാത്തപ്പോള് കമ്പനിക്ക് ഒരു ബാധ്യതയുമില്ല. ഊബര്, ഓല പോലുള്ള പ്ലാറ്റ്ഫോമുകള് ടാക്സി ഡ്രൈവര്മാരെ 'ബിസിനസ് പങ്കാളികള്' ആക്കി മാറ്റിക്കൊണ്ട്, സ്ഥിരം തൊഴിലാളികള്ക്ക് നല്കേണ്ട ആനുകൂല്യങ്ങളെല്ലാം ഒഴിവാക്കുന്നു.
മുതലാളിത്ത വ്യവസ്ഥിതിയില്, മുതലാളിക്ക് ലാഭം ഉണ്ടാകുന്നത് തൊഴിലാളിയുടെ അധ്വാനശക്തി ഉപയോഗിക്കുമ്പോഴാണ്. തൊഴിലാളി തനിക്ക് ജീവിക്കാനാവശ്യമായ മൂല്യം (കൂലി) ഉത്പാദിപ്പിച്ചതിന് ശേഷവും, മുതലാളിക്കുവേണ്ടി അധികമായി ചെയ്യുന്ന അധ്വാനത്തെയാണ് മാര്ക്സ് മിച്ചമൂല്യം (Surplus Value) എന്ന് വിളിച്ചത്.
ഈ മാറ്റത്തിന്റെ ഫലമായി, സ്ഥിര വരുമാനമുള്ള ജോലികള് കുറയുകയും, പകരം അസ്ഥിര വരുമാനമുള്ളതും, സാമൂഹിക സുരക്ഷയില്ലാത്തതുമായ താല്ക്കാലിക ജോലികള് വര്ദ്ധിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. പുറമെ നോക്കുമ്പോള് ഗിഗ് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥ ധാരാളം പേര്ക്ക് ജോലി നല്കുന്നുവെന്ന് തോന്നാമെങ്കിലും, യഥാര്ത്ഥത്തില് ഇത് 'മാന്യമായ' തൊഴിലുകള് ഇല്ലാതാക്കി തൊഴിലില്ലായ്മയുടെ നിലവാരം വര്ദ്ധിപ്പിക്കുകയാണ്. ഒരു തൊഴിലാളി 14 മണിക്കൂര് ജോലി ചെയ്തിട്ടും അടിസ്ഥാന ജീവിതച്ചെലവുകള്ക്ക് പോലും തികയാത്ത വരുമാനം നേടുകയും, യാതൊരു സാമൂഹിക സുരക്ഷയുമില്ലാതെ ഭാവി അരക്ഷിതമാവുകയും ചെയ്യുമ്പോള്, ആ ജോലിയെ ഒരു 'മാന്യമായ തൊഴിലായി' കണക്കാക്കാന് സാധിക്കില്ല. സാങ്കേതികവിദ്യയുടെ വളര്ച്ച നിലവില് ഗിഗ് തൊഴിലാളികള് ചെയ്യുന്ന പല ജോലികളും ഭാവിയില് ഡ്രോണുകള്, ഓട്ടോമേറ്റഡ് വാഹനങ്ങള്, ആര്ട്ടിഫിഷ്യല് ഇന്റലിജന്സ് എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് കമ്പനികള്ക്ക് ചെയ്യാന് സാധിക്കും. അതോടെ, ഈ താല്ക്കാലിക ജോലികളും നഷ്ടപ്പെടാനുള്ള വലിയ സാധ്യത നിലനില്ക്കുന്നു.
പുതിയ ലേബര് കോഡ് ബാധിക്കുന്നതെങ്ങനെ?
ചരിത്രം ഓര്ത്തെടുക്കുമ്പോള്
ഗിഗ് മുതലാളിത്തം നിസ്സാരവല്ക്കരിക്കുന്ന '8 മണിക്കൂര് ജോലി' എന്ന ആശയം തൊഴിലാളി വര്ഗ്ഗം ജീവത്യാഗത്തിലൂടെ നേടിയെടുത്ത അവകാശമാണ്. 19-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തോടെ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള തൊഴിലാളികള് നടത്തിയ ഉജ്ജ്വലമായ പോരാട്ടങ്ങളുടെ ഫലമാണ് ഇന്നത്തെ തൊഴില് നിയമങ്ങള്.
വ്യവസായ വിപ്ലവത്തിന്റെ ആദ്യ ഘട്ടങ്ങളില് തൊഴിലാളികള് ദിവസം 12 മുതല് 18 മണിക്കൂര് വരെ കഠിനമായി ജോലി ചെയ്യാന് നിര്ബന്ധിതരായിരുന്നു. ഈ ചൂഷണങ്ങള്ക്കെതിരെയാണ് 'എട്ട് മണിക്കൂര് ജോലി, എട്ട് മണിക്കൂര് വിശ്രമം, എട്ട് മണിക്കൂര് വിനോദം' (Eight hours labour, eight hours recreation, and eight hours rest) എന്ന മുദ്രാവാക്യം ഉയര്ന്നുവന്നത്. 1886 മെയ് 1ന് അമേരിക്കയിലെ ചിക്കാഗോയില് ലക്ഷക്കണക്കിന് തൊഴിലാളികള് തൊഴില് സമയം കുറയ്ക്കാനും കൂലി വര്ദ്ധിപ്പിക്കാനും ആവശ്യപ്പെട്ട് പണിമുടക്കി. ഈ സമരത്തെ അധികാരികള് ക്രൂരമായി അടിച്ചമര്ത്തുകയും ഹേമാര്ക്കറ്റ് കൂട്ടക്കൊലയ്ക്ക് കാരണമാവുകയും ചെയ്തു. വര്ഷങ്ങള് നീണ്ട പോരാട്ടങ്ങള്ക്കൊടുവില്, 8 മണിക്കൂര് ജോലി സമയം എന്നത് ആധുനിക തൊഴില് ലോകത്തെ ഒരു അടിസ്ഥാന മാനദണ്ഡമായി മാറി. ഈ അവകാശപ്പോരാട്ടങ്ങളുടെ ഓര്മ്മയ്ക്കായിട്ടാണ് മെയ് 1 ലോകമെമ്പാടും തൊഴിലാളി ദിനമായി ആചരിക്കുന്നത്. ഈ ചരിത്രപരമായ മുന്നേറ്റമാണ് ഗിഗ് മുതലാളിത്തം ഒറ്റയടിക്ക് ഇല്ലാതാക്കാന് ശ്രമിക്കുന്നത്. ഒരു തൊഴിലാളിയുടെ അടിസ്ഥാന അവകാശമായ 8 മണിക്കൂര് ജോലിക്ക് മാന്യമായ വേതനം നല്കാതിരിക്കുന്നത്, 19-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ചൂഷണ വ്യവസ്ഥിതിയിലേക്ക് തിരിച്ചുപോകുന്നതിന് തുല്യമാണ്.
എട്ടുമണിക്കൂര് ജോലി എന്ന ചരിത്രപരമായ പ്രതിരോധം
ഗിഗ് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയുടെ ചൂഷണങ്ങളെയും 'കൂടുതല് അധ്വാനം, കൂടുതല് വരുമാനം' എന്ന മുതലാളിത്ത കെണികളെയും തുറന്നുകാട്ടുമ്പോള്, 19-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ തൊഴിലാളി വര്ഗ്ഗം നേടിയെടുത്ത സുപ്രധാന അവകാശമായ 'എട്ട് മണിക്കൂര് ജോലി, എട്ട് മണിക്കൂര് വിനോദം, എട്ട് മണിക്കൂര് വിശ്രമം' എന്ന ആശയം ഈ കാലഘട്ടത്തിലും അതീവ പ്രസക്തമാണ്. ഈ മുദ്രാവാക്യം കേവലം തൊഴില് സമയം നിര്ണ്ണയിക്കുന്ന ഒരു നിയമം മാത്രമല്ല, മറിച്ച് മനുഷ്യന്റെ അധ്വാനശക്തിയെയും (Labour Power) ജീവിതത്തെയും മുതലാളിത്തത്തിന്റെ അനിയന്ത്രിതമായ ചൂഷണത്തില് നിന്ന് സംരക്ഷിക്കുന്ന ഒരു പ്രതിരോധമാണ്.
മുതലാളിത്ത വ്യവസ്ഥിതിയില്, മുതലാളിക്ക് ലാഭം ഉണ്ടാകുന്നത് തൊഴിലാളിയുടെ അധ്വാനശക്തി ഉപയോഗിക്കുമ്പോഴാണ്. തൊഴിലാളി തനിക്ക് ജീവിക്കാനാവശ്യമായ മൂല്യം (കൂലി) ഉത്പാദിപ്പിച്ചതിന് ശേഷവും, മുതലാളിക്കുവേണ്ടി അധികമായി ചെയ്യുന്ന അധ്വാനത്തെയാണ് മാര്ക്സ് മിച്ചമൂല്യം (Surplus Value) എന്ന് വിളിച്ചത്. മുതലാളിത്തം നിലനില്ക്കുന്നതുതന്നെ ഈ മിച്ചമൂല്യത്തെ ആശ്രയിച്ചാണ്. അതുകൊണ്ട്, തൊഴില് സമയം വര്ദ്ധിപ്പിക്കുന്നത്, ഉല്പ്പാദനക്ഷമത വര്ദ്ധിക്കുന്നതിനനുസരിച്ച് തൊഴിലാളിക്ക് ജീവിക്കാനാവശ്യമായ കൂലി നല്കിയ ശേഷമുള്ള മിച്ചമൂല്യം വര്ദ്ധിപ്പിക്കാന് മുതലാളിയെ സഹായിക്കുന്നു.
വിശ്രമം ഒരു വിനോദമല്ല, അധ്വാനശക്തിയുടെ പുനരുല്പാദനമാണ്
'എട്ട് മണിക്കൂര് വിശ്രമം, എട്ട് മണിക്കൂര് വിനോദം' എന്ന ആശയം, തൊഴിലാളിയുടെ ജീവിതനിലവാരം ഉയര്ത്തുന്നതിലുപരി, അടുത്ത ദിവസത്തെ ജോലിക്ക് വേണ്ടി അവരുടെ അധ്വാനശക്തിയെ പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കാന് അനിവാര്യമാണ്. വിശ്രമം നഷ്ടപ്പെടുത്തുന്നത് തൊഴിലാളിയുടെ ശാരീരികവും മാനസികവുമായ ആരോഗ്യം ക്ഷയിപ്പിക്കുന്നു. എന്നാല് മുതലാളിത്തം, ഈ വിശ്രമ സമയത്തെയും വിനോദ സമയത്തെയും വെറുതെ കളയുന്ന ഒന്നായി ചിത്രീകരിക്കുകയും, അത് ഉല്പ്പാദനക്ഷമതക്ക് ഭീഷണിയാണെന്ന് വാദിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
ഗിഗ് സമ്പദ് വ്യവസ്ഥയില് ഈ ചൂഷണം കൂടുതല് പ്രകടമാണ്. ഇവിടെ തൊഴിലാളികള് കൂടുതല് സമയം ജോലി ചെയ്യാന് നിര്ബന്ധിതരാവുന്നത് അവരുടെ ആഗ്രഹമനുസരിച്ചല്ല, മറിച്ച് അടിസ്ഥാന ജീവിതച്ചെലവുകള്ക്ക് വേണ്ടി മാത്രമാണ്. കമ്പനികള് കൂലിയുടെ നിരക്ക് മനഃപൂര്വം വെട്ടിക്കുറയ്ക്കുമ്പോള്, തൊഴിലാളിക്ക് 8 മണിക്കൂര് ജോലി ചെയ്താല് താനും കുടുംബവും ജീവിക്കാനാവശ്യമായ പുനരുല്പ്പാദനമൂല്യം (Value of Reproduction) ലഭിക്കുന്നില്ല. അതുകൊണ്ട്, കൂടുതല് ഓര്ഡറുകള് എടുക്കാനും, വിശ്രമ സമയവും വിനോദ സമയവും വെട്ടിച്ചുരുക്കാനും തൊഴിലാളി നിര്ബന്ധിതരാവുന്നു. തൊഴിലാളിയുടെ അധ്വാനശക്തിയെ വിലയ്ക്ക് വാങ്ങുമ്പോള്, ആ തൊഴിലാളിയുടെ നിലനില്പ്പിനും പുനരുല്പ്പാദനത്തിനും ആവശ്യമായ കുറഞ്ഞ കൂലി നല്കാന് മുതലാളിക്ക് ധാര്മ്മികമായും സാമൂഹികമായും ബാധ്യതയുണ്ട്. മിനിമം കൂലി എന്നത് ഒരു ഔദാര്യമല്ല, മറിച്ച് തൊഴിലാളിയുടെ അധ്വാനശക്തി നിലനിര്ത്താന് ആവശ്യമായ മൂല്യത്തിന്റെ തുല്യമായ പ്രതിഫലമാണ്. ഈ ബാധ്യതയില് നിന്ന് ഒഴിഞ്ഞുമാറാനാണ് ഗിഗ് കമ്പനികള് തൊഴിലാളികളെ 'ബിസിനസ് പങ്കാളി' എന്ന് വിളിക്കുന്നത്. അതുകൊണ്ട്, ഈ ഡിജിറ്റല് യുഗത്തിലും എട്ടുമണിക്കൂര് നിയമം പ്രസക്തമാകുന്നത്, അധ്വാനശക്തിയുടെ അനിയന്ത്രിതമായ കച്ചവടത്തെ ചെറുക്കുന്ന ഒരു ചരിത്രപരമായ പ്രതിരോധമായി അത് നിലനില്ക്കുന്നതുകൊണ്ടാണ്. ഈ അവകാശത്തെ നിഷേധിക്കുമ്പോള്, മുതലാളിത്തം ലക്ഷ്യമിടുന്നത് തൊഴിലാളിയുടെ ജീവിതത്തിലെ അവശേഷിക്കുന്ന ഓരോ നിമിഷത്തെയും മിച്ചമൂല്യം സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനുള്ള ഉപാധിയാക്കി മാറ്റുക എന്നതാണ്.
യൂണിയന് ഇടപെടലുകള് ഉണ്ടാവില്ല എന്നത് ഉറപ്പാക്കുവാനും, കടലാസിലെ പുലിയായി മാത്രം കോഡിലെ തൊഴിലാളികള്ക്ക് വേണ്ടിയുള്ള എന്തെങ്കിലും ഉണ്ടെങ്കില് അത് നിലനില്ക്കുവാനുംവേണ്ടി തൊഴിലാളികളുടെ സംഘടിതശക്തിയെ തകര്ക്കുവാനുള്ള എല്ലാ വഴികളും തുറന്നു വെച്ചിട്ടുള്ള ഒരു ലേബര് കോഡ് ആണ് നിലവില് വന്നിരിക്കുന്നത് എന്ന പറയാതെ വയ്യ.
ഇന്ത്യയിലെയും കേരളത്തിലെയും ഗിഗ് യാഥാര്ത്ഥ്യങ്ങള്
ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വേഗത്തില് വളരുന്ന ഗിഗ് വിപണിയാണ് ഇന്ത്യയുടേത്. നിതി ആയോഗിന്റെ റിപ്പോര്ട്ട് അനുസരിച്ച്, 2029-30 ആകുമ്പോഴേക്കും ഇന്ത്യയിലെ ഗിഗ് തൊഴിലാളികളുടെ എണ്ണം 2.35 കോടി കവിയുമെന്നാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ഇത്രയും വലിയ ഒരു തൊഴിലാളി സമൂഹത്തിന് സാമൂഹിക സുരക്ഷ നിഷേധിക്കുന്നത് രാജ്യത്തിന്റെ സാമൂഹിക ക്ഷേമത്തിന് തന്നെ ഭീഷണിയാണ്.
ഈ അരക്ഷിതാവസ്ഥയ്ക്ക് പ്രധാന കാരണം കമ്പനികള് തൊഴിലാളികളെ 'തൊഴിലാളി' എന്ന പദത്തില് നിന്ന് ഒഴിവാക്കി, പകരം 'ബിസിനസ് പങ്കാളി' എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിലാണ്. ഇത് നിയമപരമായ ഒരു മറയായി പ്രവര്ത്തിക്കുകയും, തൊഴിലാളികള്ക്ക് ഉറപ്പുവരുത്തുന്ന മിനിമം വേതനം, പി.എഫ്., ഇ.എസ്.ഐ., പെന്ഷന് പോലുള്ള യാതൊരു നിയമപരമായ പരിരക്ഷയും നിഷേധിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു. ഒരു പരാതിയുടെയോ ഡെലിവറി വൈകിയതിന്റെയോ പേരില് അക്കൗണ്ട് റദ്ദാക്കാനുള്ള അല്ഗോരിതത്തിന്റെ അധികാരം തൊഴിലാളികളെ നിരന്തര സമ്മര്ദ്ദത്തിലാക്കുന്നു. ചികിത്സാ ലീവ്, ആരോഗ്യ ഇന്ഷുറന്സ് എന്നിവ ലഭിക്കാത്തതിനാല്, ഒരു ദിവസത്തെ രോഗം പോലും വരുമാനം പൂര്ണ്ണമായും ഇല്ലാതാക്കുകയും ചികിത്സാച്ചെലവ് അധിക ബാധ്യതയാവുകയും ചെയ്യുന്നു.
തൊഴിലാളി ക്ഷേമത്തിന് മുന്ഗണന നല്കുന്ന സംസ്ഥാനമായിട്ടും കേരളത്തിലെ ഏകദേശം 2 ലക്ഷത്തോളം വരുന്ന ഗിഗ് തൊഴിലാളികളും സമാനമായ പ്രശ്നങ്ങള് നേരിടുന്നുണ്ട്. ഡെലിവറി തൊഴിലാളികള്ക്ക് വിശ്രമിക്കാനോ, ടോയ്ലെറ്റ് ഉപയോഗിക്കാനോ ഉള്ള സൗകര്യങ്ങള് നഗരങ്ങളില് തീരെ കുറവാണ്. കൂടാതെ, കൃത്യസമയത്ത് ഓര്ഡര് എത്തിക്കുന്നതിനായുള്ള തിരക്കില് ഉണ്ടാകുന്ന വാഹനാപകടങ്ങള്ക്ക് മതിയായ ഇന്ഷുറന്സ് പരിരക്ഷയോ നഷ്ടപരിഹാരമോ കമ്പനികള് നല്കാത്തത് അവരുടെ ജീവിതത്തെ കൂടുതല് ദുരിതത്തിലാക്കുന്നു.
തൊഴിലാളി യൂണിയനുകളുടെ അനിവാര്യത: പുതിയ സമരമുഖം
1886-ല് ചിക്കാഗോയിലെ തൊഴിലാളികള്ക്ക് സംഘടനാബലം എത്രത്തോളം അനിവാര്യമായിരുന്നോ, അതുപോലെ ഇന്നത്തെ ഗിഗ് തൊഴിലാളികള്ക്കും തങ്ങളുടെ അവകാശങ്ങള് സ്ഥാപിച്ചെടുക്കാന് യൂണിയനുകള് അനിവാര്യമാണ്. ഒരു തൊഴിലാളിക്കും ഒറ്റയ്ക്ക് ഈ വന്കിട പ്ലാറ്റ്ഫോം കമ്പനികളുമായി വിലപേശി വിജയിക്കാന് സാധിക്കുകയില്ല. ശക്തമായ ഒരു യൂണിയന് രൂപീകരിക്കുമ്പോള്, മിനിമം വേതനം ഉറപ്പാക്കാനും, ഇന്സെന്റീവ് നിരക്കുകള് കുറയ്ക്കുന്നത് ചോദ്യം ചെയ്യാനും, അടിസ്ഥാന സാമൂഹിക സുരക്ഷാ ആനുകൂല്യങ്ങള് സ്ഥാപിച്ചെടുക്കാനും സാധിക്കും. അന്യായമായ അക്കൗണ്ട് റദ്ദാക്കലുകള്ക്കും വരുമാനം വെട്ടിക്കുറയ്ക്കലിനുമെതിരെ നിയമപരമായും അല്ലാതെയുമുള്ള പോരാട്ടങ്ങള്ക്ക് യൂണിയനുകള്ക്ക് നേതൃത്വം നല്കാന് കഴിയും. രാജസ്ഥാന് പോലുള്ള സംസ്ഥാനങ്ങള് ക്ഷേമനിധി രൂപീകരിച്ചതും, കേരളം സമഗ്രമായ നിയമനിര്മ്മാണത്തിന് ഒരുങ്ങുന്നതും ഈ ദിശയിലുള്ള ശുഭസൂചനകളാണ്. ഈ നിയമങ്ങള് തൊഴിലാളി സൗഹൃദപരമാക്കാന് യൂണിയനുകളുടെ സജീവമായ ഇടപെടല് അത്യാവശ്യമാണ്.
എന്നാല് ഈ യൂണിയന് ഇടപെടലുകള് ഉണ്ടാവില്ല എന്നത് ഉറപ്പാക്കുവാനും, കടലാസിലെ പുലിയായി മാത്രം കോഡിലെ തൊഴിലാളികള്ക്ക് വേണ്ടിയുള്ള എന്തെങ്കിലും ഉണ്ടെങ്കില് അത് നിലനില്ക്കുവാനുംവേണ്ടി തൊഴിലാളികളുടെ സംഘടിതശക്തിയെ തകര്ക്കുവാനുള്ള എല്ലാ വഴികളും തുറന്നു വെച്ചിട്ടുള്ള ഒരു ലേബര് കോഡ് ആണ് നിലവില് വന്നിരിക്കുന്നത് എന്ന പറയാതെ വയ്യ.
തൊഴിലാളി യൂണിയനുകളെ ദുര്ബലമാക്കുന്ന ലേബര് കോഡ്
1. യൂണിയന് രജിസ്ട്രേഷന് ബുദ്ധിമുട്ടാക്കല്: യൂണിയന് രജിസ്ട്രാര്ക്ക് അമിത അധികാരം നല്കി രജിസ്ട്രേഷന് റദ്ദാക്കാന് എളുപ്പമാക്കി. ചെറിയ യൂണിയനുകള്ക്ക് നിലനില്പ്പ് ബുദ്ധിമുട്ട്.
2. ഏക ചര്ച്ചാ യൂണിയന് (Sole Negotiating Union): ഒരു സ്ഥാപനത്തില് 51% തൊഴിലാളികളുടെ പിന്തുണയുള്ള യൂണിയന് മാത്രമേ മാനേജ്മെന്റുമായി ചര്ച്ച നടത്താന് അവകാശമുള്ളൂ. ചെറിയ യൂണിയനുകള് ഒറ്റപ്പെട്ടുപോകും; ബഹുസ്വരത (Pluralism) ഇല്ലാതാകും; കൂട്ടായ ചര്ച്ചാ ശക്തി കുറയും.
3. നെഗോഷിയേറ്റിങ് കൗണ്സില്: ഒന്നിലധികം യൂണിയനുകളുണ്ടെങ്കില് 20% പിന്തുണയുള്ളവ മാത്രം ചര്ച്ചയില് പങ്കെടുക്കും. ഇത് യൂണിയനുകളെ ഭിന്നിപ്പിക്കും.
സംഘടിത സമരങ്ങളെ (സ്ട്രൈക്ക്) ദുര്ബലമാക്കുന്ന വകുപ്പുകള്:
1. സ്ട്രൈക്കിന് മുന്കൂട്ടി നോട്ടീസ് നിര്ബന്ധം: എല്ലാ സ്ഥാപനങ്ങള്ക്കും (പൊതുമേഖല മാത്രമല്ല) 14 ദിവസം മുന്നോട്ടീസ് നല്കണം. ചില സോഴ്സുകള് 60 ദിവസം വരെ പറയുന്നു. സ്വയമേവ സമരങ്ങള് (Flash Strikes) അസാധ്യമാക്കും.
2. കണ്സിലിയേഷന്/അര്ബിട്രേഷന് കാലയളവില് സമരം നിരോധിച്ചു: തര്ക്കം കണ്സിലിയേഷനിലോ ട്രിബ്യൂണലിലോ നടക്കുമ്പോള് സമരം ചെയ്യാന് പാടില്ല. 60 ദിവസത്തിനുശേഷം വരെ കാത്തിരിക്കണം. ഇത് സമരാവകാശം 'വിരേചനം' ആക്കുമെന്ന് CITU പറയുന്നു.
3. മാസ് കാഷ്വല് ലീവ് = സ്ട്രൈക്ക്: 50% തൊഴിലാളികള് ഒരു ദിവസം കൂട്ടായി കാഷ്വല് ലീവ് എടുത്താല് അത് സ്ട്രൈക്കായി കണക്കാക്കും. ശിക്ഷയ്ക്ക് വിധേയമാക്കാം; യൂണിയന് ഡീ-രജിസ്റ്റര് ചെയ്യാം.
4. സ്ട്രൈക്ക് നിയമവിരുദ്ധമാക്കാന് എളുപ്പം: നോട്ടീസ് ഇല്ലാത്ത സമരം നിയമവിരുദ്ധം; ശിക്ഷ പിഴയും തടവും വരെ.
തൊഴിലാളി യൂണിയനുകളുടെ പ്രവര്ത്തനവും സംഘടിത സമരങ്ങളും (സ്ട്രൈക്ക്) ദുര്ബലമാക്കുന്ന വകുപ്പുകള് ഉള്ക്കൊള്ളുന്ന തൊഴിലാളി വിരുദ്ധ നിയമങ്ങളെ പിന്വലിപ്പിക്കുന്നതിനും വേണ്ടി തുടര്ച്ചയായ പോരാട്ടങ്ങള് നടത്തേണ്ടതുണ്ട്.
ഇനിയെന്ത്?
ഗിഗ് സമ്പദ് വ്യവസ്ഥയുടെ സാധ്യതകള് പ്രയോജനപ്പെടുത്തുമ്പോള് തന്നെ, തൊഴിലാളികളുടെ അവകാശങ്ങളെയും സാമൂഹിക സുരക്ഷയെയും വിലമതിക്കേണ്ടതുണ്ട്. 'കൂടുതല് അധ്വാനിക്കുന്നവര്ക്ക് കൂടുതല് വരുമാനം ലഭിക്കും' എന്ന വാദം, ചൂഷണത്തെ വ്യക്തിപരമായ തിരഞ്ഞെടുപ്പായി ചിത്രീകരിക്കുന്ന, ചരിത്രപരമായ തൊഴിലാളി മുന്നേറ്റങ്ങളെ നിരാകരിക്കുന്ന ഒന്നാണ്. ഗിഗ് തൊഴിലാളികളെ 'ബിസിനസ് പങ്കാളികള്' എന്ന മറ ഒഴിവാക്കി തൊഴിലാളികള് ആയി അംഗീകരിക്കാനും, 8 മണിക്കൂര് ജോലിക്ക് മാന്യമായ വേതനവും സാമൂഹിക നീതിയും ഉറപ്പാക്കാനും സര്ക്കാരുകള് നിയമനിര്മ്മാണം നടത്തണം. തൊഴിലാളികള്ക്ക് യൂണിയനുകളിലൂടെ സംഘടിച്ച് ഈ അവകാശങ്ങള് നേടിയെടുക്കാനുള്ള പോരാട്ടം തുടരേണ്ടതും ഈ കാലഘട്ടത്തിന്റെ ആവശ്യമാണ്.