കത്തോലിക്കാ സഭയുടെ തലവനായി 2013ൽ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടതു മുതൽ, മതങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സംഭാഷണത്തിനും സഹകരണത്തിനും വേണ്ടി ശ്രമിച്ച വ്യക്തിത്വമാണ് ഫ്രാൻസിസ് മാർപാപ്പ. മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ മതവിഭാഗങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള ഐക്യവും സമാധാനവും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് അദ്ദേഹം സ്വീകരിച്ച സമീപനങ്ങൾ, ആഗോള മാധ്യമങ്ങളിൽ വ്യാപകമായി ചർച്ച ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഈ ലേഖനം, ഫ്രാൻസിസ് മാർപാപ്പയുടെ ഈ ശ്രമങ്ങളെ, പ്രധാന വാർത്താമാധ്യമങ്ങളിൽ വന്ന വിവരങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ, വിശദമായി ചർച്ച ചെയ്യുന്നു.

മതാന്തര സംഭാഷണത്തിന്റെ പ്രാധാന്യം.

ലോകമെമ്പാടും ശ്രദ്ധ ജനിപ്പിക്കാൻ കഴിയുന്ന ഒരു യുഗപ്രതിഭാസമായിരുന്നു ഫ്രാൻസിസ് മാർപാപ്പ. 2013 മുതൽ 2025 വരെ കത്തോലിക്കാ സഭയെ നയിച്ച അദ്ദേഹം, അർജന്റീനയിൽ നിന്നുള്ള ആദ്യ മാർപാപ്പയായ ജോർജ് മരിയോ ബെർഗോളിയോ, വിനയവും കരുണയും നിറഞ്ഞ തന്റെ നിലപാടുകളിലൂടെ, ഓരോ മനുഷ്യന്റെയും ഹൃദയത്തിലേക്ക് പടർന്നുകയറി. 1.4 ബില്യൺ കത്തോലിക്കരുടെ ആത്മീയ നേതാവായിരുന്ന അദ്ദേഹം നിലപാടുകളുടെ കാര്യത്തിലും വ്യക്തിമുദ്ര പതിപ്പിച്ചു. ഏത് പ്രതിലോമ ശക്തിക്ക് മുന്നിലും, കീഴ് വഴക്കങ്ങളുടെ പേരിലും അദ്ദേഹം അടിപതറാതെ മുന്നോട്ടു സഞ്ചരിച്ചു കൊണ്ടേയിരുന്നു.

ഫ്രാൻസിസ് മാർപാപ്പ, മതങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള ധാരണയും സഹകരണവും ആഗോള സമാധാനത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനമാണെന്ന് വിശ്വസിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭരണകാലത്ത്, മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ സംഭാഷണത്തിന് പ്രത്യേക ഊന്നൽ നൽകി. 2013ൽ സ്ഥാനമേറ്റ ശേഷം, അദ്ദേഹം മതാന്തര ഐക്യത്തിന്റെ പ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ച് നിരവധി പ്രസ്താവനകൾ നടത്തി. മുസ്ലിം ലോകവുമായുള്ള ബന്ധം ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിന് അദ്ദേഹം ചരിത്രപരമായ നിരവധി സന്ദർശനങ്ങൾ നടത്തി, ഇത് മാധ്യമങ്ങളിൽ വലിയ ശ്രദ്ധ നേടി.

അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രധാന സന്ദേശങ്ങളിലൊന്ന്, മതങ്ങൾ പരസ്പരം വിഭജിക്കുന്നതിനു പകരം, മനുഷ്യരെ ഒന്നിപ്പിക്കുന്ന ഉപകരണമായി മാറണമെന്നതായിരുന്നു. 2016ൽ, റോമിൽ നടന്ന ഒരു മതാന്തര സമ്മേളനത്തിൽ, അദ്ദേഹം പ്രസ്താവിച്ചു: 'മതങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സംഭാഷണം, സമാധാനത്തിന്റെ പാതയാണ്. അത് ദൈവത്തിന്റെ മഹത്വത്തിന് വേണ്ടിയുള്ള ഒരു യാത്രയാണ്.' ഈ വാക്കുകൾ, മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ ബന്ധത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രതിബദ്ധതയെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു.

ഫ്രാൻസിസ് മാർപാപ്പയുടെ ചരിത്രപരമായ സന്ദർശനങ്ങൾ

അബുദാബി സന്ദർശനവും മാനവസാഹോദര്യ രേഖയും2019ൽ, ഫ്രാൻസിസ് മാർപാപ്പ, അറേബ്യൻ ഉപദ്വീപിലേക്കുള്ള ആദ്യ പാപ്പൽ സന്ദർശനം നടത്തി. യുണൈറ്റഡ് അറബ് എമിറേറ്റ്‌സിലെ അബുദാബിയിൽ, അദ്ദേഹം ഷെയ്ഖ് സായിദ് മോസ്‌ക് സന്ദർശിച്ചു, ഇത് മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ ഐക്യത്തിന്റെ ശക്തമായ പ്രതീകമായി മാറി. ഈ സന്ദർശനത്തിന്റെ ഏറ്റവും പ്രധാന നേട്ടം, അൽ-അസ്ഹർ ഗ്രാൻഡ് ഇമാം ഡോ. അഹമ്മദ് അൽ-ത്വയ്യിബിനൊപ്പം ''മാനവസാഹോദര്യത്തിന്റെ രേഖ'' (Document on Human Fraternity for World Peace and Living Together) ഒപ്പുവെച്ചതാണ്. ഈ രേഖ, മതങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സഹകരണത്തിന്റെയും സമാധാനത്തിന്റെയും പ്രാധാന്യത്തെ ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു.

മാനവസാഹോദര്യരേഖ, എല്ലാ മനുഷ്യരുടെയും അന്തസ്സിനെ അംഗീകരിക്കേണ്ടതിന്റെ ആവശ്യകതയെക്കുറിച്ച് സംസാരിക്കുന്നു. ''മതങ്ങൾ ഒരിക്കലും അക്രമത്തിനോ യുദ്ധത്തിനോ പ്രേരിപ്പിക്കരുത്, മറിച്ച് സമാധാനത്തിന്റെയും നീതിയുടെയും ഉപകരണങ്ങളായിരിക്കണം,'' എന്ന് രേഖ പ്രഖ്യാപിക്കുന്നു. ഈ രേഖയുടെ ഒപ്പുവെക്കൽ, മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ ബന്ധത്തിൽ ഒരു നാഴികക്കല്ലായി മാധ്യമങ്ങളിൽ വ്യാപകമായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടു. The Guardian, BBC, Al Jazeera തുടങ്ങിയ മാധ്യമങ്ങൾ, ഈ സംഭവത്തെ ''ചരിത്രപരമായ ഒരു നീക്കം'' എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു.

അബുദാബി സന്ദർശനത്തിന്റെ ഭാഗമായി, മാർപാപ്പ ഷെയ്ഖ് സായിദ് സ്‌പോർട്‌സ് സിറ്റിയിൽ ഒരു കുർബാന അർപ്പിച്ചു, അതിൽ 200ലധികം രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിശ്വാസികൾ പങ്കെടുത്തു. ഈ സംഭവം, യുഎഇ-വത്തിക്കാൻ നയതന്ത്ര ബന്ധത്തിന്റെ ഉന്നതിയെ സൂചിപ്പിച്ചു.

മൊറോക്കോയിലെ സന്ദർശനം

2019ൽ തന്നെ, മാർപാപ്പ മൊറോക്കോ സന്ദർശിച്ചു, ഇത് മറ്റൊരു പ്രധാന മുസ്ലിം-മേധാവിത്വ രാജ്യത്തേക്കുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ യാത്രയായിരുന്നു. മൊറോക്കോയിലെ രാജാവ് മുഹമ്മദ് ആറാമനുമായി അദ്ദേഹം കൂടിക്കാഴ്ച നടത്തി, മതസൗഹാർദത്തിന്റെയും കുടിയേറ്റക്കാരുടെ അവകാശങ്ങളുടെയും പ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ച് ചർച്ച ചെയ്തു. മൊറോക്കോയിലെ ഇമാം പരിശീലന കേന്ദ്രം സന്ദർശിച്ച മാർപാപ്പ, മതപരമായ സഹിഷ്ണുതയെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള മൊറോക്കൻ സർക്കാരിന്റെ ശ്രമങ്ങളെ പ്രശംസിച്ചു.

മൊറോക്കോ സന്ദർശനത്തിനിടെ മാർപാപ്പയും രാജാവും ഒരു സംയുക്ത പ്രസ്താവന പുറപ്പെടുവിച്ചു. അതിൽ ജറുസലേമിന്റെ മതപരമായ പ്രാധാന്യത്തെ അംഗീകരിക്കുകയും മതസ്വാതന്ത്ര്യം ഉറപ്പാക്കേണ്ടതിന്റെ ആവശ്യകതയെ ഊന്നിപ്പറയുകയും ചെയ്തു. ഈ സന്ദർശനം മുസ്ലിം ലോകവുമായുള്ള വത്തിക്കാന്റെ ബന്ധത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള മാർപാപ്പയുടെ ശ്രമങ്ങളുടെ ഭാഗമായി മാധ്യമങ്ങളിൽ ശ്രദ്ധിക്കപ്പെട്ടു.

അഭയാർത്ഥികളോടുള്ള കരുണ

ഫ്രാൻസിസ് മാർപാപ്പ, മുസ്ലിം അഭയാർത്ഥികളോടുള്ള കരുണയിലൂടെ, മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ ഐക്യത്തിന്റെ ശക്തമായ സന്ദേശം നൽകി. 2016ൽ, ഇറ്റലിയിലെ കാസ്റ്റൽനുവോ ഡി പോർട്ടോയിലെ ഒരു അഭയാർത്ഥി ക്യാമ്പിൽ, പെസഹാ വ്യാഴാഴ്ച ചടങ്ങിന്റെ ഭാഗമായി, 12 അഭയാർത്ഥികളുടെ കാലുകൾ കഴുകി ചുംബിച്ചു. ഇതിൽ മുസ്ലിം, ഹിന്ദു, കത്തോലിക്കാ വിശ്വാസികൾ ഉൾപ്പെട്ടിരുന്നു. ഈ പ്രവൃത്തി, മതപരമായ വേർതിരിവുകൾക്കപ്പുറം മനുഷ്യത്വത്തിന്റെ പ്രാധാന്യത്തെ ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു.

2016ൽ, ഗ്രീസിലെ ലെസ്‌ബോസ് ദ്വീപിലെ അഭയാർത്ഥി ക്യാമ്പ് സന്ദർശിച്ച മാർപാപ്പ, മുസ്ലിം അഭയാർത്ഥി കുടുംബങ്ങളെ വത്തിക്കാനിലേക്ക് കൊണ്ടുവന്നു. ഈ പ്രവൃത്തി, മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ ഐക്യത്തിന്റെ ശക്തമായ പ്രതീകമായി മാധ്യമങ്ങളിൽ വ്യാപകമായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടു. ദി ന്യൂയോർക്ക് ടൈംസ് 'മാർപാപ്പയുടെ ഈ പ്രവൃത്തി, മതങ്ങൾക്കപ്പുറമുള്ള മനുഷ്യത്വത്തിന്റെ സന്ദേശമാണ്'' എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു.

2017ൽ ബംഗ്ലാദേശ് സന്ദർശനത്തിനിടെ, മാർപാപ്പ റോഹിംഗ്യ അഭയാർത്ഥികളെ കണ്ടു. ''ദൈവസാന്നിധ്യത്തിന്റെ പേര് റോഹിംഗ്യ എന്നാണ്,'' എന്ന് അദ്ദേഹം പ്രഖ്യാപിച്ചു, മ്യാൻമറിൽ നിന്ന് പലായനം ചെയ്ത മുസ്ലിം അഭയാർത്ഥികളോടുള്ള തന്റെ അനുഭാവം പ്രകടിപ്പിച്ചു. ഈ പ്രസ്താവന, മുസ്ലിം ജനതയോടുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രതിബദ്ധതയെ ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു.

മതാന്തര പ്രവർത്തനങ്ങൾ, മതാന്തര സമ്മേളനങ്ങൾ

മാർപാപ്പ, മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ സംഭാഷണത്തിനായി നിരവധി മതാന്തര സമ്മേളനങ്ങളിൽ പങ്കെടുത്തു. 2023ൽ വത്തിക്കാനിൽ നടന്ന ഒരു സമ്മേളനത്തിൽ, ക്രിസ്ത്യാനിറ്റിയും ഇസ്ലാമും തമ്മിലുള്ള ''സൃഷ്ടിപരമായ പൊതുവായ സ്വഭാവങ്ങളെ'' (creative commonalities) അദ്ദേഹം ചർച്ച ചെയ്തു. ''ജീവിതത്തിന്റെ ലക്ഷ്യം ദൈവത്തിന്റെ മഹത്വം നൽകുകയാണ്,'' എന്ന് അദ്ദേഹം പ്രസ്താവിച്ചു, ഇത് മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ വിശ്വാസികൾക്ക് ഒരു പൊതു ലക്ഷ്യമായി മാറി.

ഇറാഖ് സന്ദർശനവും ഷിയാ നേതാവുമായുള്ള കൂടിക്കാഴ്ച

2021ൽ മാർപാപ്പ ഇറാഖ് സന്ദർശിച്ചു, ഇത് ഒരു മുസ്ലിം ഭൂരിപക്ഷ രാജ്യത്തേക്കുള്ള ആദ്യ പാപ്പൽ സന്ദർശനമായിരുന്നു. ഈ യാത്രയിൽ, അദ്ദേഹം ഷിയാ മുസ്ലിം നേതാവായ ഗ്രാൻഡ് അയത്തൊള്ള അലി അൽ-സിസ്താനിയുമായി കൂടിക്കാഴ്ച നടത്തി. ഈ കൂടിക്കാഴ്ച, മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ ഐക്യത്തിന്റെ മറ്റൊരു നാഴികക്കല്ലായി മാധ്യമങ്ങളിൽ വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെട്ടു. CNN, BBC എന്നിവ ഈ സംഭവത്തെ ''മതാന്തര ബന്ധത്തിൽ ഒരു പുതിയ അധ്യായം'' എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു.

ഇറാഖ് സന്ദർശനത്തിനിടെ, മാർപാപ്പ മൊസൂളിലെ ഐസിസ് ആക്രമണത്തിൽ തകർന്ന ക്രിസ്ത്യൻ-മുസ്ലിം സമുദായങ്ങളെ സന്ദർശിച്ചു. ''മതങ്ങൾ ഒന്നിക്കുമ്പോൾ, നമുക്ക് ഭയത്തെ മറികടക്കാം,'' എന്ന് അദ്ദേഹം പ്രഖ്യാപിച്ചു. ഈ വാക്കുകൾ, മതാന്തര സഹകരണത്തിന്റെ പ്രാധാന്യത്തെ ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു.

മതപരമായ തീവ്രവാദത്തിനെതിരെ

ഫ്രാൻസിസ് മാർപാപ്പ, മതപരമായ തീവ്രവാദത്തിനെതിരെ ശക്തമായ നിലപാട് സ്വീകരിച്ചു. 2016ൽ ഒരു മാധ്യമ സംഭാഷണത്തിൽ, അദ്ദേഹം പ്രസ്താവിച്ചു: ''ഇസ്ലാം ഭീകരതയല്ല. എല്ലാ മതങ്ങളിലും മൗലികവാദികൾ ഉണ്ട്.'' ഈ പ്രസ്താവന, ഇസ്ലാമിനെ ഭീകരതയുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തുന്ന വിമർശനങ്ങളെ തള്ളിക്കളഞ്ഞു. മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ ഐക്യത്തിന്റെ സന്ദേശം ശക്തിപ്പെടുത്തി.

2015ലെ പാരീസ് ഭീകരാക്രമണത്തിനു ശേഷം, മാർപാപ്പ, മുസ്ലിം നേതാക്കളോടൊപ്പം പ്രാർത്ഥനാ സമ്മേളനത്തിൽ പങ്കെടുത്തു, ഇത് മതങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള ഐക്യത്തിന്റെ പ്രതീകമായി.

സഭയ്ക്കുള്ളിലെ പരിഷ്‌കാരങ്ങൾ

മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ ഐക്യത്തിനായുള്ള മാർപാപ്പയുടെ ശ്രമങ്ങൾ കത്തോലിക്കാ സഭയ്ക്കുള്ളിലെ പരിഷ്‌കാരങ്ങളിലൂടെയും പ്രകടമായി. അദ്ദേഹം, മതാന്തര സംഭാഷണത്തിനായി പ്രത്യേക വകുപ്പുകൾ ശക്തിപ്പെടുത്തി, വത്തിക്കാന്റെ മതാന്തര സമിതിയെ കൂടുതൽ സജീവമാക്കി. 2020ൽ Fratelli Tutti എൻസൈക്ലിക്കലിൽ, അദ്ദേഹം മതങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സാഹോദര്യത്തിന്റെ പ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ച് വിശദമായി എഴുതി. ''എല്ലാ മനുഷ്യരും ഒരേ ദൈവത്തിന്റെ മക്കളാണ്,'' എന്ന് അദ്ദേഹം ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു, മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ ഐക്യത്തിന്റെ ആഴമായ ദൈവശാസ്ത്രപരമായ അടിത്തറ വ്യക്തമാക്കി.

വിമർശനങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും

മാർപാപ്പയുടെ മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ ഐക്യത്തിനായുള്ള ശ്രമങ്ങൾ, ചില വിമർശനങ്ങൾക്കും വിധേയമായി. കത്തോലിക്കാ സഭയിലെ യാഥാസ്ഥിതിക വിഭാഗങ്ങൾ മാർപാപ്പയുടെ മുസ്ലിം ലോകവുമായുള്ള അടുപ്പത്തെ ''സഭയുടെ പരമ്പരാഗത മൂല്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വ്യതിചലനം'' എന്ന് വിമർശിച്ചു. ചില മുസ്ലിം വിഭാഗങ്ങൾ, മാർപാപ്പയുടെ സന്ദർശനങ്ങളെ ''നയതന്ത്രപരമായ പ്രകടനം'' മാത്രമായി കണ്ടു. എന്നിരുന്നാലും, മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ ബന്ധത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശ്രമങ്ങൾ, മിക്ക മാധ്യമങ്ങളും ''ധീരവും വിപ്ലവാത്മകവും'' എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു.

ഫ്രാൻസിസ് മാർപാപ്പ, മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ മതവിഭാഗങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സംയോജനത്തിനായി ചരിത്രപരമായ നിരവധി നടപടികൾ സ്വീകരിച്ചു. അബുദാബിയിലെ മാനവസാഹോദര്യ രേഖ, മൊറോക്കോ, ഇറാഖ് എന്നിവിടങ്ങളിലെ സന്ദർശനങ്ങൾ, അഭയാർത്ഥികളോടുള്ള കരുണ, മതാന്തര സമ്മേളനങ്ങൾ എന്നിവ, അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രതിബദ്ധതയെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. ''മതങ്ങൾ സമാധാനത്തിന്റെ പാലങ്ങൾ പണിയണം,'' എന്ന അദ്ദേഹത്തിന്റെ വാക്കുകൾ, മുസ്ലിം-ക്രിസ്ത്യൻ ഐക്യത്തിന്റെ സന്ദേശത്തെ സംഗ്രഹിക്കുന്നു.